DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ

 

 

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNE LİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

 

Dış ticaretin gerçekleşmesiyle ilgili işlemlerin ve kavramların tanımlamaları, İhracat, İthalat ve Gümrük Mevzuatlarında yapılmaktadır. 

 

A- İhracat Mevzuatında Yer Alan Kavramlar

Gümrük beyannamesi: İhracatta, Gümrük Mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasını müteakip gümrük idaresine tevdi edilen belgedir. 

İhracatçı: İhraç edeceği mala göre ilgili ihracatçı birliğine üye olan, gerçek usulde vergiye tabi ( tek vergi numarası sahibi) gerçek ve tüzel kişi tacirler , Esnaf ve Sanatkar Odalarına kayıtlı olup üretim faaliyetiyle iştigal eden esnaf ve sanatkarlar ile joint-venture ve konsorsiyumlar ihracatçı olarak kabul edilmektedir. 

İhracat: Bir malın veya değerin yürürlükteki İhracat Mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı'na uygun şekilde fiili ihracatının yapılması ve Kambiyo Mevzuatı'na göre bedelinin (bedelsiz ihracat hariç) yurda getirilmesini veyahut Dış Ticaret Müsteşarlığınca ihracat olarak kabul edilecek sair çıkışlardır. Ihracat mevzuatında, ihracat beş grup altında tasnif edilmiştir. Bunlar:

1.    Özellik Arz Etmeyen İhracat 

Özellik arz etmeyen ihracat, ihracatçıların, ihracatçı birliklerine onaylattıkları gümrük beyannamesi ile birlikte, ihracatın yapılacağı gümrük idaresine müracaat etmek suretiyle gerçekleştirebildikleri ihracattır. Ihracatın büyük bir kısmı bu şekilde gerçekleşmektedir. 

2. Kayda Bağlı İhracat 

İhracat Yönetmeliğinin Ekinde Kayda Bağlı İhracat Listesi kapsamındaki malların ihracı, ihracat öncesi İhracatçı Birlikleri tarafından kayda alınmaktadır. Bu şekilde gerçekleştirilen ihracata kayda bağlı ihracat adı verilmektedir. 

Kayda bağlı ihracatta ihracatçılar, gümrük beyannamesi ile birlikte kayıt için ilgili ihracatçı birliklerine müracaat ederler. Birlikler onayladıkları gümrük beyannamelerine kayıt meşruhatı düşerek, gümrük idarelerine tevdi edilmek üzere ihracatçıya verirler. 

İhracatçılar, birliklerce kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamesi ile birlikte ihracatın yapılacağı gümrük idaresine müracaat ederler. 

İhracatçı Birliklerince kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamelerinin gümrük idarelerine tevdi süresi temdit edilmemek üzere (90) doksan gündür. Ancak, ülkemiz ihraç ürünlerine miktar kısıtlaması uygulayan ülkelere yapılan, kısıtlama kapsamındaki maddelerin (bu Yönetmeliğin Ek'inde yer alan Kayda Bağlı İhracat Listesi'nin 5 inci sırasında bulunan maddeler) ihracına ait kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamelerinin gümrük idarelerine tevdi süresi 90 günden daha az veya çok olarak Dış Ticaret Müsteşarlığınca belirlenebilmektedir. 

 

KAYDA BAĞLI İHRACAT LİSTESİ

1)    Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu primi kesintisine tabi maddelerin ihracı,

2)    Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'ndan ödeme yapılan maddelerin ihracı,

3)    Ülkemizde kredi karşılığı kurulan tesislerin bedelinin malla geri ödenmesine ilişkin özel hesaplar çerçevesinde ihracat,

4)    Ülkemiz ile Rusya Federasyonu arasındaki doğalgaz anlaşması çerçevesinde ihracat,

5)    Ülkemiz ihraç ürünlerine miktar kısıtlaması uygulayan ülkelere yapılan kısıtlama kapsamındaki maddelerin ihracı,

6)    Birleşmiş Milletler Kararları uyarınca ekonomik yaptırım uygulanan ülkelere ihracat,

7)    18.12.1994 tarih ve 22145 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Ekolojik Metodlarla Üretilmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında sertifikayı haiz mallar,

8)    İşlem görmemiş zeytinyağı ve işlem görmüş dökme veya varilli zeytinyağı,

9)    96/31 sayılı İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kapsamına alınmıştır.

10)  Meyan kökü,

11)  Ham lületaşı ve taslak pipo,

12)  Yürürlükten kaldırılan "İhracat 88/29" sayılı Tebliğ'de tadat edilmiş olan maddeler,

       - 84.2l Yalnız santrifüjler,

       - 85.0l Elektrik Motorları ve Jeneratörler,

       - 85.02.40 Rotatif elektrik konvertörleri,

       - 85.03 85.0l ve 85.02 pozisyonundaki makinelerde kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar,

       - 85.04 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler, (Örneğin, redresörler),

       - 85.32 Sabit, değişken veya ayarlanabilir (ön ayar yapılabilir) elektrik kondansatörleri,

       - 85.40 Elektronik lambalar, tüpler ve valfler,

13)  Wassenaar Düzenlemesi kapsamındaki malların ihracı,

14)  Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) kapsamındaki malların ihracı,

15)  Yürürlükten kaldırılmıştır,

16)  Yürürlükten kaldırılmıştır,

17)  Ozon tabakasının korunmasına dair Viyana Sözleşmesi ile bu sözleşmeye ait Protokoller ve değişiklikler kapsamındaki malların sadece söz konusu düzenlemelere taraf ülkelere yönelik ihracatı,

18)  35.04.00.00.00.00 Peptonlar ve bunların türevleri, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan diğer proteinli maddeler ve türevleri, deri tozu (kromla işlenmiş olsun olmasın)

19)  Kimyasal maddelere ilişkin liste, İhracat 2000/3 sayılı Tebliğ kapsamına alınmıştır, 

20)  Torba, çuval ve kutulu halde işlem görmemiş zeytin,

21)  Orijinal bağırsak,

22)  Canlı koyun, kıl keçisi, büyükbaş hayvan,

23)  Nükleer Tedarikçiler Grubu (NTG) kapsamındaki malların ihracı.

3. Özelliği Olan İhracat 

Kredili ihracat, transit ticaret, konsinye ihracat, ithal edilmiş malın ihracı, bedelsiz ihracat, ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracat, takas kapsamında yapılacak ihracat, bağlı muamele yoluyla yapılacak ihracat ve dolaylı offset kapsamında yapılacak ihracat, özelliği olan ihracattır. 

a) Kredili İhracat 

Kredili ihracat talepleri ile ilgili müracaatlar mal cinsi, ödeme planı ve ödeme süresini içeren satış sözleşmesinin aslı ve Türkçe tercümesi ile birlikte ihracatçı birliklerine yapılır. 

Madde ve/veya ülke politikası açısından Dış Ticaret Müsteşarlığınca getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili kredili ihracat talepleri Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise satış sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde doğrudan ihracatçı birliklerince sonuçlandırılır. 

Kredili ihracat süresi tüketim mallarında iki (2) yıl, yatırım mallarında beş (5) yıldır. Ancak, bu süreleri aşan kredili ihracat talepleri Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından neticelendirilir.  

Kredili ihracat taleplerinin uygun görülmesi halinde ihracatçı birliklerince gümrük beyannamesi üzerine kredili ihracat meşruhatı düşülerek onaylanır. 

Kredili ihracatta telgraf, teleks veya telefaksla sözleşme yapılamaz. 

b) Konsinye İhracat 

Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde gerçekleşen ihracattır. Konsinye ihracat, Konsinye ihracat talepleri ilgili ihracatçı birliklerine yapılır. 

Madde ve/veya ülke politikası açısından Dış Ticaret Müsteşarlığınca getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili konsinye ihraç talepleri Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise doğrudan ihracatçı birliklerince sonuçlandırılır. 

Konsinye ihracata izin verilmesi halinde ihracatçı birliklerince gümrük beyannamesi üzerine konsinye ihracat meşruhatı düşülerek onaylanır. 

Konsinye ihracat meşruhatı düşülerek onaylanan gümrük beyannamelerinin 90 (doksan) gün içinde gümrük idarelerine tevdii gerekmektedir. 

İhracatçılar, konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının yapılmasını müteakip 30 (otuz) gün içinde durumu, kendileri tarafından düzenlenmiş kesin satış faturası veya örneği ve gerekli diğer belgeler ile birlikte izni veren ihracatçı birliklerine ve aracı bankaya bildirirler. 

İhracatçı birlikleri, verdikleri konsinye ihraç izinlerine ait bilgileri malın kesin satışının kendilerine bildirilmesinden itibaren üç işgünü içinde ihracat bedellerinin getirileceği aracı bankaya gönderirler. 

Konsinye olarak gönderilen malların fiili ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre, bitiminden önce başvurulmak kaydıyla haklı ve zorunlu nedenlerle izni veren merci tarafından toplam bir yıla kadar uzatılabilir. 

Süresi içinde satışı yapılan malların Kambiyo Mevzuatı'na göre bedellerinin, satılamaması halinde ise malların Gümrük Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekir. 

c) İthal Edilmiş Malların İhracı 

İthalat Rejimi çerçevesinde ithal edilmiş ve vergileri ödenmiş bulunan yabancı menşeli yeni veya kullanılmış malların ihracı özellik arz etmeyen ihracat kapsamında yapılır. Ancak, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat, yatırım mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı'nın mahrecine iade hükümleri saklı tutulmaktadır.

d) Diğer 

Transit ticaret, bedelsiz ihracat, ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracat, takas kapsamında yapılacak ihracat, bağlı muamele yoluyla yapılacak ihracat ve dolaylı offset kapsamında yapılacak ihracata ilişkin usul ve esaslar Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlıkça yayımlanan tebliğlerle düzenlenmektedir.

4. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat 

Serbest bölgelere yapılacak ihracat da İhracat Mevzuatı hükümlerine tabidir. 

 

Bedelsiz ihracat: Bedeli yürürlükteki Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal çıkarılmasıdır.

Kayda bağlı ihracat: Gümrük beyannamesinin fiili ihracattan önce ihracatçı birliklerince kayda alındığı ihracat şeklidir.

İhraç müsaadesi: Ülke ekonomisinin ihtiyaçları, iç ve dış piyasa arz ve talep durumu, satış şekli ile alıcı ülke ve firmaların ülkemiz ile olan ticari ve ekonomik ilişkileri gibi hususlar göz önünde tutularak Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen belli ürünlerin ihracının izne tabi tutulması durumudur. 

Kredili ihracat: İki ve çok taraflı kredi anlaşmaları dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Kambiyo Mevzuatında öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine imkan tanıyan ihracat şeklidir. 

Transit ticaret: Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak üzere, malların transit olarak veya doğrudan doğruya bir ülkeden başka bir ülkeye satılması işlemidir.

Takas: İki ülke arasında olmak üzere, ihraç veya ithal edilen mal, hizmet veya teknoloji transferi bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet, teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılanması olarak gerçekleşen dış ticaret şeklidir. 

Bağlı muamele: İkiden fazla taraf arasında yapılan takas işlemidir.

Dolaylı offset: Özellikle savunma, havacılık ve yüksek teknoloji alanlarında gerçekleştirilen projeler ve kamu kurum ve kuruluşlarının açacakları her türlü uluslararası ihale ile özel şirketlerin yapacakları büyük çaplı dışalımlarda ülkemiz sınai ve ticari kapasitesini, projeyle doğrudan ilgisi olmayan alanlarda gerçekleştirilecek ihracat yoluyla artırmak üzere yabancı firma ya da kuruluşların taahhüdünü kapsayan bir anlaşma çeşididir. 

Ticari kiralama: Malların bir bedel karşılığında, belirli bir süre kullanılmak üzere geçici olarak yurt dışına çıkarılmasıdır.

Başlamış işlem: 

- özellik arz etmeyen ihracatta gümrük beyannamesinin onaylattırılmış, 

- kayda bağlı ihracatta kaydın verilmiş, 

- müsaadeye bağlı ihracatta müsaadenin verilmiş, 

- konsinye ve kredili ihracat ile takas ve bağlı muamelede ihracatçı birliklerince iznin verilmiş, 

- bedelsiz ihracatta yürürlükteki Gümrük Mevzuatı uyarınca gümrük beyannamesi düzenlenmesi gereken hallerde gümrük beyannamesinin tescil ettirilmiş, gümrük beyannamesi düzenlenmeyen hallerde malın yurt dışına çıkarılmış, 

- ticari kiralama ve yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracatta iznin verilmiş, 

- açılan uluslararası ihalelere istinaden yapılan yabancı devlet bağlantılarında alıcı kuruluş ile bağlantının yapıldığını gösteren yazılı sözleşmenin taraflarca imzalanmış, 

- akreditifli satışlarda temdit edilmemek kaydı ile gayrikabili rücu akreditifin açılmış olmasını ifade etmektedir.

 

İHARCAT İŞLEMLERİNDE KARŞILAŞILAN BAZI DURUMLAR

Gümrük Beyannamesinin İptali: Gümrük beyannamesinin ihracatçı birliklerince onayından sonra ve gümrük idaresine tevdiinden önce söz konusu beyannamede yapılması talep edilen değişiklikler ancak, değişikliği talep edilen beyannamenin ihracatçı birliğince iptali ve yeni beyanname tanzimi suretiyle yapılır. 

Alıcısı Tarafından Kabul Edilmeyen Mallar: Fiili ihracatı müteakip, mal bedeli dövizlerin yurda getirilme süresi içinde ve mal bedeli dövizler tahsil edilmeden önce başvurulmak kaydıyla; 

a) Alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallar karşılığında aynı cins, değer ve miktarda mal ihracı, malların geri getirilmesi veya geri getirileceğinin kambiyo merciine taahhüt edilmesi kaydıyla durumu gösterir belgelere istinaden gümrük mevzuatı çerçevesinde giriş ve çıkışta ayniyeti tespit edilmek suretiyle gümrük idarelerince sonuçlandırılır. 

b) Alıcısı tarafından kabul edilmeyen malların başka bedel ve şartlarla satışına ilişkin talepler, durumu gösterir belgeler ve yeni satış sözleşmesine istinaden ilgili ihracatçı birliklerince sonuçlandırılır. 

c) Yukarıdaki (b) bendi kapsamında yer alan taleplere konu malların bozulabilir olması halinde, bu tür talepler ihracatçı birlikleri veya daha sonra ihracatçı birliklerine bilgi vermek üzere Dış Ticaret Müsteşarlığı  Yurt Dışı Teşkilatınca sonuçlandırılır. 

d) Yukarıda belirtilen değişiklik taleplerinin fiili ihracatı müteakip, mal bedeli dövizlerin tahsilinden sonra yapılması halinde söz konusu talep Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle ilgili mercilerce sonuçlandırılır. 

e) Gümrük idarelerince sonuçlandırılan talepler: ilgili ihracatçı birliği, aracı banka ve kambiyo müdürlüğüne; ihracatçı birliklerince veya Dış Ticaret Müsteşarlığı Yurt Dışı teşkilatınca sonuçlandırılan talepler ilgili gümrük idaresi, aracı banka ve kambiyo müdürlüğüne bildirilir. 

Yukarıda belirtilen değişiklikler ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat kapsamında yapılmış olması halinde ait olduğu mevzuat hükümlerine tabidir. 

Alıcısına Teslim Edilemeyen Mallar ve Malların Terk Edilmesi: Yanma, çalınma gibi haklı ve zorunlu nedenlerle alıcısına teslim edilemeyen mallar karşılığında ihracat talepleri durumu tevsik eden belgelere istinaden Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İhracat Genel Müdürlüğü) sonuçlandırılır. 

Geri getirilmesinde ekonomik yarar görülmeyen malların terk edilmesine ilişkin talepler durumu tevsik eden belgelere istinaden Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İhracat Genel Müdürlüğü) sonuçlandırılır. 

Uygun görülerek sonuçlandırılan talepler, ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ve aracı bankaya bildirilir. 

Yukarıda belirtilen hususlar ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat kapsamında yapılmış olması halinde ait olduğu mevzuat hükümlerine tabidir.

Dış Ticaretle İlgili Kurumlar

  1. İç Kurumlar

 

Türkiye’de dış ticaretin düzenlenmesi, denetlenmesi, uygulanması, dış ticaret politikalarının oluşturulmasından birinci derecede sorumlu ve yetkili olan kurum Dış Ticaret Müsteşarlığı’dır.

 

1. Dış Ticaret Müsteşarlığı

2. Gümrük Müsteşarlığı

3. TÜRK EXIMBANK

4. İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ

 

  1. ULUSLARARASI KURUMLAR
    1. ULUSLARARASI PARA FONU (IMF)
    2. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ (WTO)
    3. Avrupa Birliği (AB):  

 

DIŞ TİCARET MUHASEBESİ

 

  1. Döviz Kasası İşlemleri

 

Firmaların yaptıkları işlemler sonucunda işletmeye giren ve işletmeden çıkan yabancı paraların(dövizlerin) Türk Lirası karşılıkları 100. KASA HESABI kaleminde kaydedilmektedir. Bu hesabın altında, ihtiyaca göre yardımcı hesaplar da kullanmaktadırlar. Dış ticaret işlemlerinde döviz işlemleri için kullanılan yardımcı hesap Döviz Kasası hesabıdır. Yabancı paralar TL’ ye çevrilmek suretiyle hesaplara işlenmektedir. Yabancı para iç piyasaya satış dolayısıyla işletmeye girmişse, TCMB Efektif Alış Kurları, yabancı para piyasadan satın alınmışsa, bankanın ilgili tarihteki efektif satış kuru uygulanır. Döviz kasasından çıkan para, bankada ya da yetkili kuruluşta TL’ ye çevrilmişse, efektif alış kuru uygulanır. Kasadaki yabancı para banka ya da döviz alım-satımına yetkili kuruluş dışında bir yere çıkıyor ise işlem tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınır. Her halükârda, işlem tarihindeki kurlar esas alınmaktadır. İşlem tarihindeki kurların farklılık göstermesi durumunda, döviz kasası hesabının kalanı yabancı paranın değerleme farklılığı olarak kaydedilir.

Döviz kasasına ilişkin işlemler, genel muhasebe işlemlerindeki mal alım-satım işlemlerinde kullanılan “Aralıklı envanter Yöntemi’nde mal hesabının işlemleri gibidir.

 

Örnek -1

X İşletmesi 1 Ocak 2000 tarihinde 150 USD KDV olmak üzere yurt içinde 1.150 USD tutarında mal satmıştır. (1 USD = 500.000 TL)

1.150 x 500.000 = 575.000.000 -TL

150 x 500.000 = 75.000.000-TL

 

 

01.01.2000

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

100  KASA HS 

         20     Döviz Kasası 

                 600  YURT İÇİ SATIŞLAR HS. 

                         10 Yurt İçi Satışlar 

                 391  HESAPLANAN KDV HS.

                         10  Mal ve Hizmet Satış KDV

575.000.000

 

 

500.000.000

 

75.000.000

 

 

 

 

 








 

100 KASA

 

600 YURT İÇİ SATIŞLAR

575.000.000

 

 

 

500.000.000

 






 

391 HESAPLANAN KDV

 

75.000.000

 

 

Yoğun döviz işlemleri gerçekleştirilen durumlarda, yardımcı hesaplar kullanılabilmektedir.

 

Örnek -2

Detay İşletmesi 15 Haziran 2000 tarihinde 300 USD KDV olmak üzere yurt içinde 2.300 USD tutarında mal satmıştır. (1 USD = 510.000 TL)

2.300 x 510.000 = 1.173.000.000 -TL

300 x 510.000 = 153.000.000 -TL

 

 

15.06.2000

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

100  KASA HS 

         20     Döviz Kasası 

                 600  YURT İÇİ SATIŞLAR HS. 

                         10  Yurt İçi Satışlar 

                 391  HESAPLANAN KDV HS.

                         10  Mal ve Hizmet Satış KDV

1.173.000.000

 

 

1.020.000.000

 

153.000.000

 

 

 

 

 








 

100 KASA

 

600 YURT İÇİ SATIŞLAR

1.173.000.000

 

 

 

1.020.000.000

 






 

391 HESAPLANAN KDV

  1. İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi

a. Peşin Ödemeli İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: Bilindiği gibi, Malın sevkinden önce ithalatçının ihracatçıya malın bedelini peşin olarak ödemesi durumudur. Banka vasıtasıyla yapılan bu ödeme şeklinde, bir anlamda ithalatçı ihracatçıya peşin finansman sağlamış da olmaktadır. Bu ödeme yöntemi dört şekilde gerçekleşebilmektedir.

  1. Havale şeklinde
  2. Nakit ödeme şeklinde
  3. Prefinansman şeklinde: Bu yöntemde ithalatçı ödemede bulunmadan önce ihracatçının bankasından garanti almaktadır.
  4. Red Klaus akreditif şeklinde: Kırmızı renkte yazılmış akreditif şeklinde gerçekleşen bu ödeme yönteminde, malın bedeli ile yükleme giderleri tutarında bir meblağın ihracatçıya avans niteliğinde ödenmesine imkan tanıyan bir yöntemdir.

 

Örnek-1

Leke Jeans firması Amerika’daki bir firmaya kot pantolon siparişi almıştır. İki firma arasında yapılan satış sözleşmesine göre FOB değer üzerinden 20.000 USD turatında, bedeli çekle ödenmek üzere ve aracı banka olarak Y Bankası kullanılarak serbest ihracat gerçekleştirilmesi kesinleştirilmiştir. 

İşlemle ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde yapılacaktır. 

 

Peşin ödeme çekle 15 Temmuz 2001 tarihinde gerçekleştirilmiştir (1 USD = 800.000 TL ‘dir).

 

20.000 x 800.000 = 16.000.000.000 -TL

 

 

15.07.2000

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

101  ALINAN ÇEKLER HS 

         50     Dövizli Çekler  

                 340  ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HS

                         20  Yurt Dışı Sipariş Avansları

16.000.000.000

 

 

 

 

16.000.000.000

 

 

 

 

 

 








 

 

İşletme daha sonra 20.000 USD tutarındaki çeki Y Bank’a ciro ederek TL’ye çevrilmesini ve karşılığının vadesiz ticari mevduat hesabına yatırılmasını istemiştir (1 USD = 810.000-TL). 

 

20.000 x 800.000 = 16.000.000.000 -TL

20.000 x 810.000 = 16.200.000.000 -TL

16.200.000.000 - 16.000.000.000 = 200.000.000 -TL (Kur farkı)

 

 

23.07.2000

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

102  BANKALAR HS 

         30     Vadesiz Ticari Mevduat Hesabı 

                 101  ALINAN ÇEKLER HS

                         20 Dövizli Çekler

                 602  DİĞER GELİRLER HS

                         50  Kur Farkı Geliri

16.200.000.000

 

 

 

 

16.000.000.000

 

200.000.000

 

 

 

 

 








 

 

İşletme 25 Temmuz 2001 tarihinde söz konusu taahhüdüyle ilgili olarak 4.000 adet kot pantolon için 20.000 USD tutarında fatura düzenlemiş ve gümrük beyannamesi tescil ettirilerek mal gümrüğe teslim edilmiştir. Bu tarihte döviz alış kuru 1 USD = 820.000- TL ‘dir. 

 

 

25.07.2000

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

340  ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HS 

         20     Yurt Dışı Sipariş Avansları 

794  ÇEŞİTLİ GİDERLER HS.

         90     İhracat Giderleri

                 601  YURT DIŞI SATIŞLAR HS.

                         10  Doğrudan Yapılan İhracat

16.000.000.000

 

400.000.000

 

 

 

 

 

 

16.400.000.000

 

 

 

 

 








 

Büyük defter kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır. 

 

101  ALINAN ÇEKLER

 

340  ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI

16.000.000.000

16.000.000.000

 

16.000.000.000

16.000.000.000






 

102  BANKALAR

 

602  DİĞER GELİRLER

16.200.000.000

 

 

 

200.000.000






 

794  ÇEŞİTLİ GİDERLER

 

601  YURT DIŞI SATIŞLAR

400.000.000

 

 

 

16.400.000.000






 

 

. İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi

İthalat işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde de ihracat işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde kullanılan yöntemler izlenmektedir.

 

a. Akreditifli İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: İthalat işlemlerinde en sık kullanılan yöntem akreditifli ödeme yöntemidir. Akreditif, talebi üzerine ithalatçının bankası tarafından bir kredi olarak ya da ithalatçı tarafından nakit yatırılmak suretiyle açılabilmektedir.

 

Örnek -1

N İth. Ltd. Şti. İsviçre’de yerleşik bir firmadan 60.000 İsviçre Frangı tutarında tıbbi cihaz alımı konusunda anlaşmaya varmıştır. Alımın kesinleşmesinden sonra 12 Nisan 2002 tarihinde B Bankası’na başvurularak akreditif hesabının açılması talep edilmiştir. İşletmenin talebi üzerine banka aynı tarihte 54.000.000.000 -TL’lik döviz satım bordrosu düzenlemiş ve ayrıca 2.000.000.000 -TL tutarında kambiyo muamele vergisi olmak üzere toplam 56.000.000.000 -TL ‘lik tutarı B Bankası’na ödemiştir. 

 

 

12.04.2002

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

159  VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HS 

         50     Akreditifler Hesabı 

                 100  KASA HS.

                         10  Merkez Kasası 

56.000.000.000

 

 

 

 

 

56.000.000.000

 

 

 

 

 








 

Aynı tarihte işletme ithalatla ilgili giderleri karşılamak üzere X Gümrükleme Şirketi’ne B Bankası’ndaki vadesiz mevduat hesabından 1.000.000.000 -TL iş avansı vermiştir. 

 

 

12.04.2002

 

Borç

Alacak

 

 

 

 

 

 

 

 

159  VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HS. 

         10     Yurt İçi Sipariş Avansları

                 102  BANKALAR HS.

                         10  Vadesiz Ticari Mevduat Hesabı 

1.000.000.000

 

 

 

 

 

1.000.000.000

 

 

 

 

 








 

 


WhatsApp